Monday 27 July 2015

CHEGI HEE (PAPER BOAT)




CHEGI HEE (PAPER BOAT)

Engagi nungju lakta sumangda piktakna khalliba mandap tugi machi amada famladuna mitfam hongdana “chingkhei” karigumba amada yengduna lei …

Enga engelgi nongjugi echelna chelli maikei khangdana palepham khangdana kallaba turelgi echelgumna ……

Echelsingduda haraona sanajari “lemba machin manao “ na momon noktuna “chegi hee” taohanbi sanari echelduda .

Chingkhei , lemba machin manaona sanariba du mitmangdagi musi musi mangkhibadauna taurak e ….aduga kuiraga mallaba thoudok ama mitmangda urak e …

Segairaba mallaba bora amada engagi kallaba nongjugi numitni chingkhei mangolda lairik paduna leirammi , mayambagi manaktuda tasinduna famli “langlen “ bora machi amada ..

Leppa leitana matam pumnamakta honglaroi haibagum nong masu tari , mangoldu machi machi nongsu yuri ..

Langlen emungdagi makhoigi leijaba “kol lik” khara puthoktuna mangol machi machi yuribado yasinjei , amuk mayambagi manakta changsinduna tasinduna famli ..

(langlen gi mataududa chingkhei nungaijade , mapukning nungsijei)

 yengthokhibada tamna sandokhriba mitfam hongba ngamlaroidraba mamang loubuk tuda paklaba epakumna sandokhriba epaktuda yengli mitfam hongdana langlen …

“tachou tachou” langlen na nungsina mayambada kaujei

Chingkhei khru khudak kullaga lairik paduna leirambadei mangak nonkhatlak e aduga hanglak e langlenda ..

Chingjei: “thoi” keidaure chak lamlabra .

Langlen: lamdia tachau “ chegi hee” amata sabi u eigi,  taobi sanageba .(mayambada chepthaduna yenglaga hai)

Machanupi gi asuk nungsiraba mataududa chingkhei na “chegi hee” ama saduna pi .

Lanlen harao harao “chegi hee” du lau e aduga churi makhada echel naina chelliba echel duda taohanabi sannajari haraona …

Machanupigi haraoba momon nokpa nungaijaba mataudu uraga nungaijari chingkhei mitfam hongdana yengjari langlen bu ..
Echel kallaba erei lakta “chegi hee” adu maikei khangdana taoduna chatkhi palepfam khangdana …
Langlen “chegi hee” adu tannajei mangol mathaktuna sinba thungna chenduna adubu “chegi hee” mahakti leptana erei mana puduna chetkhi palepham khangdana …

Langlen peri peri mayambagi manakta changlaktuna bora machiduna amuk tasinduna fammi , machanupigi matau nungaitraduna chingkhei chegi hee ani sarammi aduga amana “thoi “ haina tharammi aduga amana “ching” haina tharammi cheigi hee aniduda …

“thoi lak o dada ga sanaruse se nanggine sina “
“thoi” haina thariba chegi hee adu langlen da pi .

Epang pangkhei langlen na haraona lau e chegi hee adu aduga hairak e mayambada chegi hii adu utladuna ..

“ tachau sida tharaiba se kari haino “

Chingkhei:(momon nokladuna hairak e ) aduburo nanggi mingne tachauna “ thoi” haiba nungsina tharine .

Haraojei mayambagi waheidu taraga aduga chegi hee aduda thariba du munna yengduna lei langlen ….

Mayambagi chegi hee adu amuk yeng e aduga hairak e langlen : “tachau adudi tachau gisu ming thariro se “
 Haiduna khudombi thilli “ching” haina tharibaduda ..

Chingkhei: um “ching” haina tharine , thoigi chegi hee sibu tachaugi chegi hee sina chingjaugum ngaktuna echel kallaba ereina makei khangdana pukhidanaba …

“thoi lak o “hee” se taobi sanarurase “

Langlen: tachau sanbi tanase, eina henna sanbini ..
(chegi hee du utladuna hairak e )

Chingkhei:(langlen matauda momon nokchei) hoi sanbi tanase …

Asumna chegi hee anidu sanbi tannei , chingkheigi hee adudu churi mapan amada pallaga leihau e aduga langlen gi chegi hee dudi apanba yaodana engna tapna erei lakta taothakhi …

“tachau eina henbire , tachau eina henbire , eina haidra eina hennina “
Chong chongladuna langlen haraona mayambada laknari ….

“tachau tachau , chak charurase lak o thengkhrani a “

 langlen na kaurakpaduna chingkhei gyan khanglak lak e , mitluda pirang sintharammi , lemba machn manaosu sannaramdre kadomda chatkhrabano khanghaudre , mitlu pirangdo teithoktuna chingkhei khumlak e ..

Chingkhei: thoi laklage changlammo .

Langlen:(harao harao) lak o ko tachau ..(hairamlaga emungda changkhi)

“matam masu khanghaudeko ngarangda mallui eikhoi anina ngasigumlaba nongju marakta “chegi hee” taobi sanakhibado adubu ngasidi thoi nahaki luhongba numit oiramle ..

 “thoigi chegi hee” na leppa leitana enga gi nongjugi echelda taothagibagum thoi nangsu ngasidi yumnak sajei honkhraganiko …..”

Chingkhei mapi teithoktuna emungda changkhi …. Ngahakti matungda bor laktuna luhongba loiraduna keinya thinba matam oire ,…..

Thoi mayambada punsigi bor nijari mitlu pirang ga loinana chingkheigi makhong sokna khuramduna …

Chingkhei na langlengi mitlu pirang teithokpi..

“thoi nang nakokfao chiktaba oiyuko “
“nang tachaugidi karisu piningai leite “
Masi hairaga lubak ama pirami langlen da …langlen na lubak tu ubada amuka henna mapukning nungsirak e , lubaktugi manungda matam amaga makhoi anigi “chegi hee” ani yao e …..
Lubak adu chejet konsinduna kapli thamoi sokna ..

Chingkhei: thoi adumna kapkano se thengkhrani tachau thinbirage ….

Langlen wa ngangdana chingkheigi mamang thaduna chatli …..

“ chingkheigi gi chegi hee ”ching” na matam amada churi machi amada panduna leihaubagum nagsisu naitom tana leihau e machanupigi na chatkhiba makei yengduna .”
****loijare *****
Dhana ningthoukhongjam …

Thursday 23 July 2015

MY LOST KITE



A short story

“EIGI MANGKHRABA TELANGKA “

Mangolda chairiba mayamdu sitok nanthok e , amuksu ayuk chabagi kon-lik tu fengdok e , mama na hairamba thabak pumnamak loisilli machin manao anina chen chenduna ….

Nungaiba asha amaga mama hallakpa ngaijari akoibada mangaothina sitliba nungsit tuda amuk yengli , mamang gi leipalda hauriba upal wapal na hai humduna sitliba nungsitugi tanthada maning tamna jagoi sari ..

Numidangwairam yausillak e machin manao ani thongan thoklaktuna mama bu hallakpa ngairi thongangi konthongjei du tongladuna ..

Atiya thakta pairiba angangba machu asangba machu hangampal machu …. Machu makhalgi khudinggi “TELANGKA” na atiyadu singba thungna pairi , mamanggi lampaktuda angang mayam ama na sanari .

Angang mayamdugi marakta kana amana magi telangka gi lang du tatlaga mafam khangdana paikhibagi tengthari , kharana tatkhraba telangka dubu tannari chen chenduna …

Lemba ga nganba gasu mayamna sanariba , telangka pairibadu yauning e adubu mama na makhoi anigi telangka leirakani haiduna thongan duda wana mama bu hallakpa ngairi ..

Asumna thongan gi konthongchei duda tongduna leiri ngaida mama hallak e ,nganbadi mama hallakpa ubada mamagi manakta chensinkhi adubu lembadi tonglamba konthongcheidei tapna kumtharaga kithi kirum tauna leptuna leiri …

“he lemba nang angang siga mapanda sida kari tauramlino , eina hairamba thabak mayamdudi loisillaba”

“konthongcheiduda famlabadi tekloidra ha , nangna asuk yamna kok yaodribase karigino ha “

Mama atombina nganglibadu taduna maru lukthaduna leiri lemba maral leiraba mi amagumna ..

 Nganba: mama eina dada da mama halakpa ngairuse na thoklakpane .

Mama atombi: hai !!! kari yengduna leiri yumda sat sat changlak u thabak mayam ama leiribani .

Mama atmbi ga nganbaga changkhi mayum lomda , lembasu tapna tapna thangningda thangningda khongthang thangduna mitlu pirang ehau nana mama atombigi matung ellak e ..

“ema nang leiramlabadi asumna mina nganglibase nganlamoi ko , baba nang kaida leige eisu baba gi matung ellak age , babagi masak udaba kuire “

“eina ema anauba ama fangjabada kayagi matik haraojakhiba mangkhraba emagi minungsi amuk hanna fangjarani khalluba adubu pumnamak ngasidi aremba taramle , matam magi khongchatta yot su kolling karak e haibagum , mioibagi pukchelsu onkhi magi magi haibaduna luna hekta khankhi “

“adubu eigi kana leitre ngasidi fangjarani khallamba minungsisu ngasidi fangkhidre , henna awaba pirare , kayam kuina khangduna leikhini asumna awabase , hingkhisira awaba mayamse lotsinduna khangduna  wadaba saduna “

Asumna wakhal khan khanduna mama atombigi matung ennarak e lemba …. Mangol gi machi amada tasinduna famduna lei , mama atombina nganbagi TELANGKA ama leiraktuna pi adubu lembagidi kadai …. Mama machana tauriba mawongdu yengduna singthajari mitlu pirang mama mapadu waraujari lemba..

Nganba: mama dada gi telangka di kadai ?

Mama atombi: leiraktre peisaga konnade (suktok aga hairak  e)lembada onsillaga hairak e amuk..
Lemba  esing ga sokchilaba horen chak thongnaba , engkhol da hauriba enshang nabi singse esing chaithok u thengkhrani …

Lemba : hoi ema chaijage .

Nganba : ema adudi eigi telangka se kanaga paidoiba .

Mama atombi: namanaba mayam amasu pairisidi ..

Nganba: talli talli eidi dada ga paidoine , dada yaodradi ei pairoi..

Mama atombi: hai lemba kari yengli , sat sat chatlu eina haiba thabak singdu loisillucho aduga ngangbaga telangka paiba chatminarucho .(apokpa machabudi nungsiri )

Lemba mama na haiba thabak mayamdu loisilli , mapukningda nungaijade mama atombigi waheisingdu tabada adubu karidi upai leiruni migi makhada hinglubana ….

Asumna talli talli lemba engkhol da thariba enshang napi mayam du esing chairi amuksu tari nakongda mamanggi lampakta mayam sanaribagi mamanaba mayamgi khonjel singdu …

Nganba: dada eisu yaobirake thenglaniye telangka paiba .

Lemba: nanao nang adum chatlaga pairuro eidi thabak mayam leiriye .

Nganba: dada ebanni punna thabak singse loisinminase aduga punna lampakta thoklaga pairuse ba .

Asumna manao nganba na haimanbadei makhoi ani punna mama atombina haiba thabak mayamdu loisinminaduna lampakta thoklak e …

Lemba: nanao nang telangka do pairo eidi swaida sum famlaga yengge .

Nganba: hoi dada ei hanna pairage aduga dada amuk paiyuko , mayamsiga wangbi tanaseba ko .

Lemba lampak machi amada famduna mayamna sangbanaba atiya thakta pairiba telangka mayam adudu mamit kuptakhei yengduna leiri ….
Nganbasu mana thokpa ama haraona magi telangka adu pairi mayamga lakna fana sanasuna wangbi tanari …..

“ pairiba telangduna malangba magi kalaba sahumbu aki khang leitana mayoknari amuksu mangaksamda kallaba thauri amasu thubiri , mapu magi minai amagum mapu mana puningba maikeida pubiri telangka mabu “

 “kallaba malangba magi sahumbu mayoknagadra mapu magi liching makhada mapugi thoudabu engadra awabagi masakni kayada waramgani telangka magi punsi”

“karigumba matamda telangka masu makok ngaorak e mapugi sinthabu engadra malangba magi sahumbu mayoknagadra , wangna pairamba telangka du leimaida paitharak e , punsi chengjen loiraba punsi amagumna”

Mayamdagi ewang wangna pairamba nganbagi telangkani , malangba magi tanthada hai humduna mangaktu nakan amaromda amuk pei amaromda pei tauduna haraona jagoi sari, nganbasu haraojari magi telangkana haraona malangba magi sahumda pairibadu uraga ,adubu telangka magi awabadudi ngangbana khanglamgadra ….

Ngaihak asumna pairamlaga nganbagi telangka adugi mangaksamda thuramba thouri (lang) adu tatkhre , telangka aduda thuramba lang adu tatkhibada telangka adudi mafam khangda makei khangda malangba magi sahumda maning tamna haraona paikhi …..

Telangka aduna haraona maning tamna paiduna chatkhibada lemba haraona momon noktuna yengduna leiri machinda sollak e

“ telangka nangdi mapugi keishumshangdagi naning nakha tamduna nangna chatningba makeida chatlabra adubu eidi ekhong ase kallaba yotlingna punduna leikhibana eningtamna chatpa ngamdre “

“malangba magi matengna nanggi naning thungba ngamjare adubu eigidi kana leiri eigidamakta mateng pangbinaba malem asida he telengka nanggi punsi eina kalak e “

Nganba: dada dada eigi telangka tatkhre amukta tannase .

Manaona mamitagi mapi tana telangka dubu tanari machinda mayambabu kaura kaura duna …..

Manaona haribadu tade lemba mana thokpa ama maning tamna paikhriba chingya gi TELANGKA duda yengduna leihau e ….

Asumna ngaihak yenglamlaba matungda lemba famlambadei haugatlak e aduga tapna makhong thangba haurak e maithongda momon nokladuna …..

“punsigi nanthokpa ngamlaroi na haina khallamba yotling asi ngasidi thadatlage ko , telangka nanggi natung ellage malangba magi tanthada puningba mafamda pukhra sanu mapu magi makhada minai naithang oina leigadoi saruk ening tamna paijakhrasanu punsi ase mafam khangdana malangbamagi sahumda “……

Nganba mayambana chingyagi lambida tamna chatkhribado ure musi musi ,nakan amaromda amuk yengli chingyagi upal wapal marakta musi musi paikhriba magi TELANGKA dubu … ngaihak haraojarui nganba mayambana chatlibadu magi telangka du lauba chatlibani haiduna adubu mayambadi hallakpa kauba leitre uramba saktam mami samkhre mayambaga loinana magi telangka sdusu …

Ngangba machinda solhau e ..
“ dada nangsu eigi mangkhraba TELANGKA gumna nanaogi mafamdagi punsi chupagi lapna chatlabra dada , paikhro dada nangsu eigi telangka gumna naningtamna malangba mana puba mafamda ”

*****LOIJARE*****

DHANA NINGTHOUKHONGJAM .